غررالحکم و دُررالکلم

مؤلف:

عبدالواحد بن محمد تميمي آمُدي (م 550 ق).

زندگينامه و اظهار نظرها:

وي از علماي بزرگوار شيعه و از محدثان والا مقام است که از احترام و اعتبار خاص در نزد علماي شيعه برخوردار بوده است. وي داراي اطلاعات گسترده اي در از علوم و منابع مختلف بوده و تسلط فراواني بر علوم اسلامي داشته است.

شاگردان:

از جمله شاگردان وي عالم و محدث بزرگوار عالم تشيّع ابن شهرآشوب بوده است. او اجازه نقل روايت از عبدالواحد بن محمد آمُدي گرفته و يکي از اجازه هاي خود را اجازه نقل روايت کتاب غررالحکم ذکر کرده است.

تأليفات:

غررالحکم و دُرر الکلم، الحکم و الاحکام من کلام سيد الأنام.

معرفي اجمالي کتاب:

مؤلف انگيزه خود را از نگارش اين کتاب اين گونه بيان مي کند: «چون ديدم ابو عثمان کتابي در کلمات اميرالمؤمنين - عليه السلام - نوشته و در آن تنها صد کلمه از سخنان آن حضرت را نقل کرده است، بر آن شدم تا مجموعه اي از کلمات آن حضرت را جمع آوري نمايم؛ در حالي که اعتراف مي کنم اين مجموعه نيز قطره اي از درياي بي کران علوم آن حضرت است».
کتاب غررالحکم در ابتدا بر اساس حروف الفبا ترتيب داده شده و مبناي آن هم اولين حرف از اولين کلمه متن روايت بوده است. اما با توجه به مشکلات فراواني که براي يافتن يک روايت در موضوع خاص وجود دارد، در چاپهاي جديد نظم کتاب تغيير کرده و به جاي ترتيب الفبايي، ترتيب موضوعي يافته است.
موضوعات کتاب عبارت اند از: 1. روايات اعتقادي؛ 2. روايات عبادي؛ 3. روايات اخلاقي؛ 4. روايات سياسي؛ 5. روايات اقتصادي؛ 6. روايات اجتماعي.
هر موضوع نيز به فصلهاي متعدد تقسيم شده و عنوانهاي گوناگون براساس حروف الفبا براي آن در نظر گرفته شده تا دسترسي به روايات به راحتي انجام پذيرد. اين کتاب از ارزش و اعتبار خاص برخوردار است. شخصيتهايي مانند ابن شهرآشوب، که شاگرد مؤلف بوده، اجازه روايت آن را از ايشان گرفته و علامه مجلسي نيز اين کتاب را جزء مصادر بحارالانوار قرار داده است.

شروح و تعليقات:

بهترين شرحي که تاکنون بر کتاب غررالحکم نوشته شده، از آقا جمال الدين خوانساري (ولادت: 1125 ق) است. اين شرح در دو جلد نوشته شده و به فارسي است. از اين کتاب ترجمه هاي متعددي نيز شده است.

وضعيت نشر:

اين کتاب، همراه با ترجمه فارسي به وسيله حاج شيخ محمد علي انصاري قمي در قم و تهران بارها به چاپ رسيده است و از روي آن در بيروت نيز افست شده است.
منبع:کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي